Cursusteksten schrijven met het sjabloon voor schriftelijk studiemateriaal

Elk jaar voorziet ICTO een versie van het sjabloon voor schriftelijk studiemateriaal voor het nieuwe academiejaar.

In deze Digitaleren-tip getuigen docenten over hun gebruik van het sjabloon. Je leert waarom een cursustekst en een sjabloon nuttig zijn; kan bekijken welke mogelijkheden het sjabloon met functionaliteit biedt; komt te weten waarom er meerdere varianten van het sjabloon in omloop zijn en krijgt informatie over de beschikbare documentatie en ondersteuning.

Waarom een cursustekst?

Docenten die een eigen cursustekst schrijven voor de studenten, moeten niet alleen nadenken over de logische inhoudelijke opbouw van de cursus in hoofdstukken en paragrafen. Er wordt van hen ook verwacht dat hun cursustekst geschreven is in de huisstijl van Odisee, met het correcte kleurgebruik, passende lettertypes en met oog voor digitale toegankelijkheid en inclusief taalgebruik.

Na een paar jaar te hebben geëxperimenteerd met verschillende handboeken van mijn vakgebied heb ik tijdens de eerste Corona-lockdown het plan opgevat om zelf een cursus te schrijven die beter aansloot bij de vakinhoud en leerdoelen. Ik ben gestart met een mindmap en al snel overgegaan tot het echte 'schrijf'-proces a.d.h.v. het sjabloon voor studiemateriaal.
Nadine Hendrickx
Docent Bedrijfskunde

Ook de rol van de cursustekst in het gehele leerproces van de student moet duidelijk zijn en bepaalt mee hoe de cursustekst zelf is opgebouwd en welke extra inhouden, vaak ingebouwde begeleidingscomponenten, er nodig zijn.

Een cursustekst die gebruikt wordt als referentiewerk met de theorie bij wat er in de hoorcolleges of labo’s aan bod komt, is niet hetzelfde als een cursustekst die bedoeld is om de studenten via zelfstudie de leerstof te laten kennen, begrijpen en tijdens labo’s te laten toepassen.

Waarom een sjabloon?

Ik werk met het sjabloon om uniformiteit te kunnen bieden aan studenten zonder zelf te moeten onthouden hoe ik het vorige keer ook weer gedaan had. Het is ook gemakkelijk om up-to-date te blijven met de meest recente voorschriften vanuit de hogeschool.
Griet Emonds
Docent Gezondheidszorg

De meerderheid van de docenten werkt al jaren met Microsoft Word om cursusteksten te schrijven. Door  gebruik te maken van kopstijlen, paginanummering, automatische inhoudsopgaven, afbeeldingen en een bibliografie kunnen ze hun document schrijven.

Het “Impulscentrum voor Onderwijsvernieuwing” startte reeds in de jaren ’90 met de ontwikkeling van het sjabloon voor zelfstudiemateriaal, waarbij op een extra tabblad in Microsoft Word voor Windows de basismogelijkheden van Word (kopstijlen, inhoudsopgave, enz…) gecombineerd werden met zelf geprogrammeerde uitbreidingen (macro’s) om bv. kaders voor oefeningen, voorbeelden, samenvattingen, enz… toe te voegen aan cursusteksten.

Zelf heb ik voor de cursustekst voor een zeer basic concept gekozen, d.w.z. dat mijn cursus alleen bestaat uit een gestructureerde tekst zonder afbeeldingen, oefeningen,.... Het grote voordeel voor mij was dat de formattering van het document volledig voorbereid is. Zelfs met een beperkte kennis van Word en tekstverwerking kan je hiermee aan de slag.​
Nadine Hendrickx
Docent Bedrijfskunde

Sinds 2010 werken we ook bij Odisee met het sjabloon waarbij de eigen huisstijl wordt gevolgd en extra mogelijkheden werden toegevoegd.

We wilden voor onze HAO-studenten duidelijke cursussen met enige uniformiteit. Daarom zijn we met dit sjabloon aan de slag gegaan. Het is mooi dat je de doelen een duidelijke plaats kan geven en een duidelijke structuur kan voorzien.
Leen De Zutter
Docent Lager onderwijs

In overleg met docenten die lid zijn van het Microsoft Team “Werken met het sjabloon voor schriftelijk studiemateriaal” worden bijkomende mogelijkheden aan het sjabloon toegevoegd.

Klik op de onderstaande interactieve versie van het tabblad “Odisee – Schriftelijk Studiemateriaal” voor meer informatie over de verschillende mogelijkheden.

Dit tabblad werkt enkel in Microsoft Word voor Windows desktop. We noemen het daarom “het sjabloon met functionaliteit”.

Ik maak vaak gebruik van de begeleiding die je kan toevoegen (leerdoelen, studeeraanwijzing,…). Door die in te voegen, wordt je tekst overzichtelijker. Studenten krijgen m.i. meer inzicht in de opbouw van de tekst. Bovendien breekt dit ook de doorlopende tekst, waardoor de bladspiegel wat lichter wordt.
Leen De Zutter
Docent Lager onderwijs

Diverse versies van Word, dus diverse sjablonen voor docenten

Docenten werken niet alleen met Microsoft Word voor Windows, maar ook (meer en meer) met Word Online, Word voor Mac, enz… Deze varianten van Word ondersteunen het gebruik van de macro’s en het aangepaste lint voor Windows niet ten volle. 

Daarom wordt ook de combinatie van een “gewoon” sjabloon met een Microsoft 365-invoegtoepassing “Odisee Hogeschool” aangeboden.

  • Het sjabloon Cursus_document.dotx voorziet geen extra tabblad maar bevat wel een voorbeeldcursus met de juiste opbouw, de visuele hints en de Odisee-huisstijl.
  • De invoegtoepassing “Odisee Hogeschool” voegt in Word Online en Word voor Mac een extra tabblad “Odisee Hogeschool” toe met de knop “Studiemateriaal”.

De combinatie van het cursusdocument met deze invoegtoepassing maakt een deel van de mogelijkheden van het tabblad “Odisee – Schriftelijk Studiemateriaal” ook beschikbaar in Word Online of Word voor Mac.

klik om te vergroten
Wanneer het tabblad om een of andere reden wegvalt in mijn cursus, is het wel handig om de invoegtoepassing “Odisee Hogeschool” te gebruiken. Ik gebruik het sjabloon immers ook vaak voor het invoegen van kaders en symbolen en dat kan zowel met het tabblad als met de invoegtoepassing.
Griet Emonds
Docent Gezondheidszorg

Van tekstverwerker via pdf naar pdf en e-book

Het sjabloon voor schriftelijk studiemateriaal is een ondersteunend instrument voor docenten, geen verplichting. Docenten die hun cursussen liever schrijven in LaTex of ontwerpen in Adobe Indesign hebben daar alle vrijheid toe.

Uiteindelijk wordt vanuit een tekstverwerker naar keuze een pdf-bestand gemaakt. De OPO-coördinator laadt dit op in Studiemateriaal Beheer. Op die manier ontstaan de e-publicaties voor de studenten die beschikbaar komen via de tool “Mijn Studiemateriaal” of de Toledo-cursus van de docent.

Naast het gebruiksgemak voor de schrijver en de aantrekkelijke layout, vind ik het een voordeel voor de studenten dat zij dit studiemateriaal zowel in klassieke printversie als digitaal aangeboden krijgen én dat het voor hen gratis is.
Nadine Hendrickx
Docent Bedrijfskunde

Ondersteuning en professionalisering?

Waarover ik het meest positief ben?
Er is keigoede en vlotte ondersteuning vanuit de betrokken dienst.
Griet Emonds
Docent Gezondheidszorg
We gaan nu aan de slag met een nieuw curriculum. Dit is een goed moment om het sjabloon nog eens onder de aandacht te brengen. Er zijn ook heel wat nieuwe collega’s die hier niet meteen van op de hoogte zijn, denk ik… ​
Leen De Zutter
Docent Lager onderwijs
Tags

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *