DIGITALEREN.BE
Ondertitelen van kennisclips
Ondertitelen van videomateriaal en kennisclips kan verschillende doeleinden hebben.
- De inhoud wordt toegankelijk voor studenten die doof zijn of een gehoorbeperking hebben.
- Kijkers die werken in een lawaaierige omgeving kunnen de ondertitels lezen.
- Anderstaligen kunnen ondertitels in hun eigen taal lezen.
- Anderstaligen, die bijvoorbeeld Nederlands leren, kunnen de video beter begrijpen.
- Kijkers kunnen de spelling zien van termen die getoetst worden.
- Vaak maakt ondertiteling of transcriptie de video beter doorzoekbaar.
Let echter ook op. Zeker wanneer handelingen getoond worden, kan ondertiteling de aandacht van de visuele boodschap afleiden. Hieronder vind je een voorbeeld. Klik op de “CC”-ondertitelknop rechts onderaan en nadien op “Dutch”. Eens je op de afspeeltoets hebt geklikt, kun je als kijker de ondertiteling lezen. Je merkt dat je bij het lezen van de ondertiteling de handeling zelf grotendeels mist, zeker wanneer de gesproken taal niet Nederlands is en er naar Nederlands is getranscribeerd:
Ondertiteling of transcriptie
Vooreerst is het belangrijk een onderscheid te maken tussen ondertiteling en transcriptie. Videomateriaal ondertitelen, zoals in een serie of film, is een langdurig en moeilijk proces. Je schrijft immers niet neer wat de acteur of spreker letterlijk zegt, maar je verwerkt wat wordt uitgesproken tot een doordacht aantal zinnen en laat die op de juiste tijd in beeld verschijnen. Anderzijds is er ook transcriptiet, wat verwijst naar het letterlijk omzetten van wat gezegd wordt naar tekst.
Om video te transcriberen kunnen we gebruik maken van enkele AI-diensten. Je laadt het videobestand op en in ruil krijg je een soort tekstbestand waarin tijdcodes zijn verwerkt. Die AI-module doet zoiets vrij goed. Zeker de timing is meestal erg accuraat. De tekst zelf moet, zeker bij het gebruik van namen of vaktermen, manueel nog wat worden bijgewerkt.
Om een kennisclip of videobestand succesvol automatisch te laten transcriberen, is het belangrijk dat de stem in de opname zo goed mogelijk verstaanbaar is. Dat betekent dat het stemgeluid zo goed mogelijk moet worden opgenomen en er bij voorkeur geen dialect wordt gesproken. Het gebruik van een goede microfoon (zoals de Rode Wireless Go die je kunt onlenen bij de AVM-uitleendiensten) bij de opname kan hier zeker toe bijdragen.
Op de pagina’s van de Servicedesk plaatsten we een artikel over hoe je stap voor stap het stemgeluid van je video kunt laten omzetten naar een tekstbestand, die de basis zal vormen voor je ondertiteling/transcriptie. Het beste en snelste resultaat bereik je door het gebruik van Microsoft Stream, maar het kan ook met Kaltura of YouTube. Van elk staat de werkwijze op de pagina’s van de Servicedesk gedocumenteerd.
Van zodra er een transcriptie van je video bestaat, kun je deze exporteren. Die kan dan dienen als ondertiteling in een ander videoplatform (bijvoorbeeld Kaltura) of een videobewerkingsprogramma, zoals Camtasia. Het kan ook gebruikt worden als tekst die moet vertaald worden om zo in een anderstalige ondertiteling te kunnen voorzien.
Bij gebruik van meerdere platformen is het uiteraard belangrijk dat de lengte van de opname op het bronplatform (waarmee je de transcriptie genereert) even lang is als de opname op het platform waar je je opname ontsluit. Zoniet zal de timing van wanneer de woorden op het scherm moeten verschijnen niet meer kloppen.
Op de pagina’s van de Servicedesk vind je meer praktische info.
Soms wil je de kijker een transcriptiebestand aanbieden in een andere taal dan in de taal die in de opname werd gesproken. Daarvoor kun je een beroep doen op de vertaalsite https://www.deepl.com.
Over hoe een transciptie te vertalen, vind je op de Servicedesk-pagina de stap voor stap werkwijze terug.
Eens je een transcriptiebestand vertaald hebt, kun je het bestand opladen zodat het voor de kijker als (extra) ondertitelde taal kan gelezen worden. Over hoe dat praktisch kan, vind je op de Servicedesk-pagina de stap voor stap werkwijze terug.
In het kader van het Voorsprongfonds zijn ook Sabien Van Rampelberg, Elke Wuyts en Eva Schepers voor het project “aangepast studiemateriaal het (Blended) (afstands)onderwijs verbeteren” voor de doelgroep HAO- studenten bezig rond dit onderwerp. We kunnen nog niet verwijzen naar hun projectwebsite; wel naar hun tussentijdse oplevering over het ondertitelen van kennisclips: klik hier.